İlkyardım; kaza ya da ani hastalık durumunda sağlığı tehlikeye girmiş olan kişiye, olay yerinde, profesyonel sağlık ekibi gelinceye kadar durumun kötüleşmesini önlemek amacıyla, ilaçsız olarak, eldeki imkânlarla yapılan müdahalelerdir.
Bu müdahaleler profesyonel sağlık ekibi gelinceye, kazazede yaşam belirtileri gösterinceye ya da ilkyardımcı yorgunluktan tükeninceye kadar devam eder.
Kazazedenin yaşamsal fonksiyonlarının durduğu ya da durmak üzere olduğu kaza ya da yaralanmalarda, ilkyardımın ilk 5 dakika içinde başlatılması hayati önem taşır. Yapılan çeşitli çalışmalarda ülkemizde kazalar sonucu yaralıların %90’ından fazlasının olay yerinde herhangi bir müdahale yapılmadan hastaneye ulaştırıldığı gösterilmiştir. Kaza ölümlerinin %10’u ilk 5 dakika içinde, %54’ü ise ilk 30 dakika içinde meydana gelmektedir. Kaza yerinde ilk 5 dakika içinde uygulanacak etkili bir ilkyardım ile ölümlerin yaklaşık yarısını önleme şansı vardır.
“İlkyardım Eğitimi” 2002 yılında yapılan yasal düzenlemeyle ZORUNLU EĞİTİMLER kapsamına alınmıştır. 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ve Sağlık Bakanlığı İlkyardım Yönetmeliği'ne göre kamu ya da özel fark etmeksizin tüm işyerlerinde, sitelerde, alışveriş merkezlerinde, okullarda ilkyardımcı bulundurulması zorunludur.
Sertifikalı İlkyardım Eğitimleri yalnızca Sağlık Bakanlığı’ndan onay ve ruhsat almış kurumlar tarafından “İlkyardım Eğitmeni Sertifikası“ bulunan eğitmenlerce verilmektedir.
Sertifika İlkyardım Eğitimlerinde bir grup Bakanlıkça 21 kişi ile sınırlandırılmıştır. Katılımcı sayısı 21 kişiden fazla olan kuruluşlar için 2 veya daha fazla sayıda grup oluşturulmaktadır. İstendiği takdirde eğitimler tüm gruplara eş zamanlı olarak düzenlenebilmektedir. Katılımcı sayısı 7 kişiden az olan kuruluşların ve bireysel katılımcıların eğitimleri merkezimizde düzenlenen “GENEL KATILIMLI” programlarla gerçekleştirilmektedir. Genel katılımlı eğitimlerin tarihleri kurumumuz tarafından belirlenmektedir.
Kurum içi eğitim tarihleri eğitim grubunu oluşturan kurum tarafından hafta içi/sonu ya da mesai saati dışında olmak üzere belirlenebilmektedir. En az 7 katılımcısı olan kuruluşlar eğitimin kendi bünyesinde gerçekleştirilmesini talep edebilmektedir.
1- Genel İlkyardım Bilgileri
2- Temel Yaşam Desteği ve Havayolu Tıkanıklığında İlkyardım
3- Bilinç Bozukluklarında İlkyardım
4- Kanamalar, Şok ve Göğüs Ağrısında İlkyardım
5- Yaralanmalarda İlkyardım
6- Boğulmalarda İlkyardım
7- Kırık, Çıkık, Burkulmalarda İlkyardım
8- Acil Taşıma Teknikleri
9- Böcek Sokmaları ve Hayvan Isırıklarında İlkyardım
10- Zehirlenmelerde İlkyardım
11- Yanık, Donma ve Sıcak Çarpmalarında İlkyardım
12- Göz, Kulak, Buruna Yabancı Cisim Kaçmasında İlkyardım
6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu'nun getirdiği yasal zorunluluğa göre;
*Az tehlikeli işyerlerinde, her 20 çalışan için 1 ilkyardımcı,
*Tehlikeli işyerlerinde her 15 çalışana kadar 1 ilkyardımcı,
*Çok tehlikeli işyerlerinde ise her 10 çalışana kadar 1 ilkyardımcı,
bulundurulması zorunludur.
Bu nedenle çalışanların ilkyardım eğitimine katılmaları ve eğitimin ardından yapılan sertifika
sınavında başarılı olarak "ilkyardımcı" sertifikası almaları ile Kanun'un getirdiği yasal zorunluluk gereği yerine getirilmiş olmaktadır.
Katılımcılar eğitim sonunda değerlendirme sınavına tabi olurlar.
Eğitim tarihinden sonraki 1 ay (30 gün) içinde sınava girmek zorunludur. Bu süre içinde sınava girmeyenlerin eğitimi geçeriz sayılmaktadır.
Sınav tarihi kuruluşların talepleri ön planda tutularak her ilin İl Sağlık Müdürlüklerinden Kalite İlkyardım tarafından belirlenerek müdürlüğün onay verdiği bir sınav merkezinde gerçekleştirilir.
Sınava Bakanlık memurları ve ilkyardım eğitim merkezinde eğitim aldıkları yetkili eğitmenler katılır.
Sınav teorik ve uygulamalı olarak 2 bölümde değerlendirilir.
Bakanlıkça katılımcılara verilen sınav hakkı ikidir. İlk sınavda başarılı olamayan kişiler 2. sınava katılarak sertifika almaya hak kazanırlar. ( Merkezi Sınav Sistemi )
Sınav sonunda başarılı olan katılımcılara, İLKYARDIMCI SERTİFİKASI ve İLKYARDIMCI KİMLİK KARTI verilmektedir. Sertifikaların geçerlilik süresi 3 yıldır. Bu sürenin sonunda yapılacak değerlendirme sınav sonucuna göre güncelleme eğitimi verilmektedir. Güncelleme Eğitimleri sertifikada belirtilen eğitim sürelerinin yarısı olacak şekilde düzenlenmektedir. Yönetmeliğe göre sertifika verme yetkisi Sağlık Bakanlığından ruhsatlı eğitim merkezlerine ait olduğundan, sertifika sahibi eğitmenlerce bireysel sertifika verilememektedir. Kurum doktorlarının düzenledikleri ilkyardım eğitimleri bilgilendirme ile sınırlıdır, kurum doktorlarının eğitim sonrası Sağlık Bakanlığı onaylı sertifika verme yetkileri bulunmamaktadır.